7/8/2018 05:47 PM

لەیلا زانا

 

ئامادەكردن و وەڕگێڕانی: كاشما جەلال
سەرچاوە: (Wikipedia turkey و ڕۆژنامەی حوریەتی توركی (hurryet gazetisi)


لەیلا زانا ئەو ژنە خەباتكارو سیاسەتمەدارەی كورد كە بۆ ماوەی دە ساڵ بە ھۆی قسەكردن  گفتگۆكردن بە زمانی كوردی زیندانی كرا....
ئەم خانمە نمونەی زیندوی سمبولی فیداكاری و بەرخودان و ئاشتی و پێكەوژیانە، سەڕایی ئەو نەهانەتی و ئازارو چێژەی بە دەست دەسەڵادارانی توركیاوە بنیویەتی.

 لەیلا زانا لە ساڵی ( ١٩٦١) لە ( سیلوان ) نزیك  شاری دیار بەكر لە دایك بووە، لە تەمەنی( ١٤) ساڵیدا ھاوسەرگیری لەگەڵ(مەھدی زانا ( Mehdi  zana   سەرۆكی شارەوانی دیار بەكر پێك ئەھێنێت.
لەیلا دوای ھاوسەرگیری خۆی  فێری خوێندن و نوسین ئەكات  .. لە ساڵی (١٩٩٤)  ئەو كاتەی كە كودەتای چەكداری ڕوی دا لەیلا لەگەڵ كۆمەڵێك لە ھاوڕێكانی (سێلیم  سادك ، ئۆرھان دوان) دەست بە سەر ئەكرێن حوكمی ١٥ ساڵ زیندانی بۆ دەر ئەكرێت ...ئەو ماوەیەی كەلە زینداندا بەسەری ئەبات لە پێناو ئاشتی و مافی مرۆڤ  تێدەكۆشێت ...

-یەكەمین ژنە پەرلەمانتاری كورد
لەساڵی (١٩٩١) وەك یەكەمین  ژنی كورد  ئەتوانێت كورسی لە پەرلەمانی توركیا بە دەست بهێنێت و ئەبێتە سەرۆكی شارەوانی دیار بەكر ... لەیلا  لە كاتێك دا كە لە توركیا دا قسە كردن بە زمانی كوردی نایاسایی بوو، بە زمانی كوردی قسەی كرد و ئەمە بوو بە هۆكار تا هات و هاوارێكی زۆری لە سەر ساز بكرێت، ئەمە لە كاتێكدا ڕوی دا كە قسەكردن لە بەینی دوكەسیشدا بە زمانی كوردی نایاسای  و قەدەغە بوو.

-ئەو وشانەی بووە هۆی زیندانیكردنی
  دەقی ئەو وتەو قسانەی   كە لەیلا زانا لە كۆتای ووتەكانیدا كردی :- (من شانازی  ئەكەم كە بۆ پاراستنی تەواوەتی سنووری توركیا و پاراستنی سەربەخۆیی وڵات و یەكگرتوویی خەڵك و سەروەری تەواوی خەڵك سوێند دەخۆم كە وەفادار بم بە یاسای بنەڕەتی و برایەتی و یەكسانی نەتەوەی تورك و كورد... تەنیا ئەم بەشەی كۆتایی بە زمانی كوردی بوو كە وتی: من ئەم سوێندە بۆ برایەتی گەلی كورد و تورك دەخۆم ) ...

سەرەڕای ئەوە كە لەیلا زانا مافی پەرلەمەنتاری ھەبوو بەڵام حیزبەكەی بە نایاسایی ڕاگەیەندرا ... لەیلا زانا لە ساڵی ١٩٩٤ لەگەڵ چوار نوێنەری حیزبەكەی كە بریتی بوون لە ( هاتیپ دیجلێ، سێلیم ساداك،ئۆرهان دۆھان) بە تۆمەتی خیانەت بە نیشتمان و پەیوەندیان لەگەڵ پەكەكە  pkk دەستگیر كران ...
ھەرچەنە لەیلا وھاوەڵانی پەیوەندی كردنیان بە (پە كەكە) ( pkk) ڕەت كردەوە و ڕایگەیاند :(ئەمە پیلانە ڕوون ئاشكرایە كە من چیم،  من هیچكام لەم تاوانانە قبوڵ ناكەم، وە ئەگەر ئەمانە ڕاست بوایە ئەوا من بە شانازیەوە بەرپرسیاری هەموویانم لە ئەستۆ دەگرت، هەرچەند بە نرخی ژیانم تەواو دەبوو، من بەرگریم لە دیموكراسی و مافی مرۆڤ و برایەتیم لە نێوان كوردو توركدا كردووە و  بەردەوام هەوڵی بۆ دەدەم تا ئەو كاتەی كە زیندوو بم) ... بەڵام دادوەر گۆیی بۆ نەگرتن بەھۆی ھێنانی چەند بەڵگەیەكی ساختە و دروستكراو  ماوەی ١٥ ساڵ زیندانی بۆ دەركردن ...

ئەو خەڵاتانەی لەیلا زانا پێی بەخشراوە:-
ڕێكخراوی نێودەوڵەتی ئەمنی لەیلا زانایان بە زیندانی ویژدان ناساند و لە ساڵی (١٩٩٤) خەڵاتی (ڕافتۆری ) پێبەخشرا..
ساڵی‌ ١٩٩٥ لە لایەن یەكێتی‌ ئەوروپاوە خەڵاتی‌ (ساخارۆفی)‌ پێبەخشرا بەڵام بە ھۆی‌ زیندانیبوونی‌ تا ساڵی‌ ٢٠٠٤ نەیتوانی‌ ئەو خەڵاتە وەربگرێت ...
-خەڵاتی‌ دەزگای‌ رافتۆی‌ نەرویجی‌ بۆ ئاشتی‌ لە ساڵی‌ ١٩٩٤ وەرگرتووە...
- ساڵی‌ ١٩٩٦ خەڵاتی‌ (ڤاڵدۆستی‌)ئیتاڵی‌ بۆ مافی‌ مرۆڤی‌ وەرگرت...
-ساڵی‌ ١٩٩٦ خەڵاتی ( ئاخنی)‌ ئەلمانی‌ بۆ ئازادی‌ رادەربڕین پێبەخشراو...
-لە نێوان ساڵەكانی‌ ١٩٩٥ تا ١٩٩٨ كاندیدكرا بۆ وەرگرتنی‌ خەڵاتی‌ ئاشتی‌( نوبێل) ...
-لە شاری‌ رۆمای‌ ئیتاڵی‌ رەگەزنامەی‌ فەخری‌ ئەو وڵاتەی‌ پێبەخشرا...
-ساڵی‌ ٢٠٠٨ خەڵاتی‌ خوان ماریا باندریسی‌ ئیسپانی‌ بەخشرایە لەیلا زانا...

 لەیلا زانا لە ساڵی ١٩٩٨ دا  بڕیاری زۆرتری لە سەر درا بە هۆی ئەوە نامەیەكی نووسیبوو كە بۆچوونی جیاوازی  تێدا بوو  لە یەكێك لە ڕۆژنامەكانی كوردی دا بڵاو بوبویەوە،هاوكات كە لە زیندان دابوو، پەرتووكێكی بڵاو كردەوە لەبە ناوی نووسین لە زیندان دا ( zindanda (yazmak.  
 لە ساڵی (٢٠٠١) دادگای مافی مرۆڤ ھەوڵی ڕزگاركردنی لەیلا زانایان دا  بەڵام ھیچ كاتێك دەسەڵاتدارانی تورك ئامادە نەبوون ئازادی بكەن، تا كار گەیشتە  ئەوەی دادگای ئەورپا كەوتنە ھەڕەشە كردن و نەدانی ماف پێنەیانی تورك لە یەكێتی ئەوروپا، ھەرچەندە ئەم باسە بە نسبەتی دەوڵەتی توركیەوە باسیكی گرنگ بوو بەڵام ھیچ كاتێكیش ئامادەی ئەوەیان تیا نەبوو لەیلاو ھاوەڵانی ئازاد بكرێن ...
لە ساڵی ٢٠٠٤ جارێكی كە دادگای مافی مرۆڤی ئەروپا ھاتنەوە سەر خەت، پاش داوای دادوەری باڵا بۆ پێداچوونەوەی بڕیاری دادگا، حوكمی ئازاد كردنی لەیلا زانا و هاوڕێكانی درا...
پاشان لەیلا زانا و هاوڕێكانی ڕێكخراوی نوێ خۆیان لە ژێر ناوی بزوتنەوەی دیموكراتیكی كۆمەڵگە ڕاگەیاند، لە  ساڵی ٢٠٠٥  پارتی ئەنجومەنی دێموكراتیك ( D T P ) دامەزراند..
لە ساڵی ٢٠٠٧ دا   لەیلا زانا وەك چالاكوانی مافی مرۆڤ لە توركیا لە حیزبی نوێ دا دەستی بە كار كرد كە لە ساڵی ٢٠٠٥ی زایینی دامەزرابوو...
لەیلا زانا وەك فكرەیەك بۆ نوێ-كردنەوەی ڕێكخستنی توركیا، پێشنیاری ئەوەی دا كە توركیا لە دابەشكردنی پارێزگاكان دا لە شێوەی فیدڕاڵی كەڵك وەربگرێ و یەكێك لە پارێزگاكان ناوی كوردستان بێ...
 لە ساڵی ٢٠٠٨  دا بۆ ماوەی دوو ساڵ زیندان لە لەلایەن حكومەتی توركیا دەستگیركرا بە تۆمەتی ئەوەی كە چەمكی تێرۆریزمی بڵاو كردۆتەوە بە هۆی وتنی ئەم دە ستەواژەیەوە: كوردەكان سێ سەرۆكیان هەیە،(مەسعود بارزانی، جەلال تاڵەبانی و عەبدۆللا ئۆجالان)... كۆمیسیۆنی یەكگرتوویی ئەورپا  وكۆمەڵگەی نێونەتەوەیی بۆ چالاكی سیاسی، دژایەتی خۆیان بە توندی لە بەرانبەر حوكمی  لەیلا زانا  دەربڕی و لەیلا زانا ئەم لە EUTCC ڕایگەیاند:- (پەروەندەی من دژایەتی لەگەڵ ئازادی بیر و ڕایە و ئەمە دەسەلمینێت كە هەڕەشە لە سەر هەر كوردێك لە توركیا دا هەیە) ....
لە یلا زانا ئێستا وەك كەسایەتیەكی سەربە خۆ پشتگیری لەپارتیDTP دە كات و هەوڵەكانی بەردەوامە بۆ چارەسەركردنی ئاشتیانەی پرسی كورد لە كوردستانی توركیاو  بۆ ئەو مەبەستەش چەندین جار سەردانی هەرێمی كوردستانی كردوە لە گەڵ سەركردایەتی سیاسی كورد كۆبۆتەوە..




زۆرترین خوێندراوە



created by Avesta Group and powered by Microsoft Azure

Copyright © 2015 khaktv all rights reserved