سوود و زیانه‌كانی كاڵه‌ك

د.كامه‌ران ره‌سوڵ ژاژڵه‌یی پسپۆڕی زانستی خۆراك له‌ بابه‌تێكیدا سووده‌ ته‌ندروستییه‌كانی خواردنی كاڵه‌كی ڕوونكردووه‌ته‌وه‌، له‌هه‌مانكاتدا ئاماژه‌ی به‌ زیانه‌كانی زۆر خواردنیشی كردووه‌.

ئه‌و پزیشكه‌ ده‌ڵێت: له‌گه‌ڵ تام و چێژو بۆنه‌ خۆشه‌كه‌ی، كاڵه‌ك به‌ یه‌كێك له‌ میوه‌ نایابه‌كان داده‌نرێت كه‌ گه‌لێك سوودی ته‌ندروستی هه‌یه‌.

گرنگترین سووده‌كان:
1-خۆپاراستن له‌ شێرپه‌نجه‌، چونكه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ مادده‌ی كارۆتێن كه‌ به‌رگری خانه‌ شێرپه‌نجه‌ییه‌كان ده‌كات و ڕێگری ده‌كات له‌ بڵاوبوونه‌وه‌یان، هه‌روه‌ها ڕۆڵی هه‌یه‌ له‌ توش نه‌بوون به‌ شێرپه‌نجه‌ی سییه‌كان.
2-به‌هێزكردنی كۆئه‌ندامی به‌رگری له‌ش، چونكه‌ بڕێكی زۆر ڤیتامین سی تێدایه‌.
3-ڕێگریكردن له‌ وشكبوونه‌وه‌ی له‌ش و تینوویه‌تی، به‌شی زۆری له‌ ئاو پێكهاتووه‌.
4-باشكردنی كۆئه‌ندامی هه‌رس و كه‌مكردنه‌وه‌ی دڵه‌كزێ و قه‌بزی.
5-ڕێگریكردن له‌ مه‌یینی خوێن و جه‌ڵته‌و نه‌خۆشییه‌كانی دڵ و ته‌سكبوونه‌وه‌ی خوێنبه‌ره‌كان.
6-یارمه‌تی كۆنتڕۆڵكردنی به‌رزی فشاری خوێن ده‌دات، چونكه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ پۆتاسێوم.
7-كه‌مكردنه‌وه‌ی ڕێژه‌ی هه‌وكردن له‌ به‌ربوونی بڕێكی باش له‌ مادده‌ی كۆلین.
8-یارمه‌تی دابه‌زینی كێش ده‌دات له‌كاتی ڕێجیم له‌گه‌ڵ خۆپاراستن له‌گه‌ڵ قه‌ڵه‌وی.
9-پاراستنی ته‌ندروستی پێست و گه‌شبوونه‌وه‌ی.
10-پاراستنی ته‌ندروستی چاو و به‌هێزكردنی بینین و خۆپاراستن له‌ شه‌وكوێری و زۆر نه‌خۆشی جیاوازی چاو.
11-بۆ خانمانی دووگیان و كۆرپه‌له‌ی ناوسكی زۆر به‌كه‌ڵكه‌، چونكه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ فۆلیك ئه‌سید.
12-كه‌مكردنی بڕی له‌ده‌ستدانی خوێن له‌كاتی سوڕی مانگانه‌.
13-كه‌مكردنه‌وه‌ی گرژبوونی ماسولكه‌و هیلاكی و شه‌كه‌تی به‌رده‌وام و تووڕه‌یی و دڵته‌نگی.

زیانه‌كانی زۆر خواردنی كاڵه‌ك:
1-زۆر خواردنی كاڵه‌ك به‌ به‌رده‌وامی ڕه‌نگه‌ ببێته‌ هۆی توشبوون به‌ كه‌ڕووی ڕیخۆڵه‌كان.
2-ئه‌و كه‌سانه‌ی نه‌خۆشی شه‌كره‌یان هه‌یه‌ یان هه‌وكردنی درێژخایه‌نی ڕیخۆڵه‌كان، پێویسته‌ ڕۆژی یه‌ك په‌رداخ زیاتری لێ نه‌خۆن.

خاك - ئا/ لانه‌ كاشان