چاره‌سه‌ری كه‌می كێش

د.كامه‌ران ره‌سوڵ ژاژڵه‌یی پسپۆڕی زانستی خۆراك و نه‌شته‌رگه‌ری گشتی بابه‌تێكی بڵاوكردووه‌ته‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌ چاره‌سه‌ری لاوازی و كه‌می كێش و ئه‌و پزیشكه‌ گرنگییه‌كی دیاریكردووه‌، ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ زیادبوونی كێش گرنگه‌؛ به‌ڵام لاواز نه‌بوونه‌وه‌ گرنگتره‌. هه‌روه‌ها ئاماژه‌شی به‌ ده‌رمانی زیادبوونی كێش و ته‌واوكه‌ره‌ خۆراكییه‌كان كردووه‌.

د.كامه‌ران روونیكردووه‌ته‌وه‌، ژماره‌یه‌كی به‌رچاو له‌ مرۆڤه‌كان كێشه‌ی لاوازی و كه‌می كێشی هه‌یه‌و به‌رده‌وام به‌دوای چاره‌سه‌ردا ئه‌گه‌ڕێن، زۆربه‌یان بۆ ماوه‌یه‌ك هه‌ندێك ده‌رمان به‌كارئه‌هێنن و كێشیان زیادئه‌كات؛ دوای وازهێنان دووباره‌ كێشیان داده‌به‌زێته‌وه‌.

ئه‌و پزیشكه‌ چاره‌سه‌ری كه‌می كێشی به‌ چه‌ند هه‌نگاوێك دیاریكردووه‌ كه‌ بریتین له‌:
1-دیاریكردنی كێشی نموونه‌یی به‌گوێره‌ی باڵاو ته‌مه‌ن و ڕه‌گه‌ز.
2-ئه‌نجامدانی فه‌حسی پێكهاتووی له‌ش (BMA) بۆ زانینی ڕێژه‌ی ماسولكه‌و چه‌وری و ئێسقان و ئاو له‌ جه‌سته‌دا.
3-وه‌رگرتنی زانیاری ته‌واو ده‌رباره‌ی نه‌خۆش و مێژووی حاڵه‌ته‌كه‌و نیشانه‌و ده‌رئه‌نجامه‌كانی.
4-فه‌حسكردنی ئه‌و كه‌سه‌ له‌لایه‌ن پزیشكه‌وه‌ بۆ ده‌ستنیشانكردنی هۆكاری لاوازی و زانینی ئه‌و شیكارانه‌ی پێویستن و دواتر دانانی ده‌رمان و به‌رنامه‌ی خۆراكی گونجاو.
5-ئه‌نجامدانی شیكاری تاقیگه‌و تیشك و سۆنارو هه‌ناوبینین به‌گوێره‌ی پێویست.
6-چاره‌سه‌ری هۆكاری لاوازی ئه‌گه‌ر بتوانرێت.
7-به‌كارهێنانی ده‌رمانی زیادكردنی ئیشتیهاو ته‌واوكه‌ره‌ خۆراكی و ڤیتامینه‌كان به‌تایبه‌ت ڤیتامین بی كۆمپلێكس و زینك بۆ ماوه‌یه‌كی كاتی به‌گوێره‌ی پێویست، به‌ڵام له‌ژێر پزیشكی پسپۆڕی زانستی خۆراكه‌وه‌ له‌گه‌ڵ پڕۆگرامی خۆراكی ته‌ندروست و گونجاو.

هه‌روه‌ها سه‌باره‌ت به‌ گرنگی زیادبوونی كێش و به‌ڵام لاوازنه‌بوونه‌وه‌ به‌ ماوه‌یه‌كی كه‌م، د.كامه‌ران چه‌ند خاڵێكی دیاریكردووه‌ بریتین له‌:
1-پێویسته‌ ده‌رمان بۆ ماوه‌یه‌كی كورت و دیاریكراو به‌كاربێت، به‌ڵام ڕێنماییه‌كان هه‌میشه‌یین.
2-ده‌رمانی زیادكردنی ئیشتیهای ڕێگه‌پێدراو نابێت له‌پڕ بوه‌ستێنرێن، به‌ڵكو گرنگه‌ به‌ ته‌دریج كه‌مبكرێنه‌وه‌.
3-هیچ ده‌رمانێك نیه‌ به‌ گه‌ره‌نتی (%۱۰۰) كێش زیادبكات له‌ زانستی پزیشكیدا.
4-ئه‌م ڕێنماییانه‌ زۆر گرنگن بۆ پارێزگاری له‌ كێشی نموونه‌یی و لاشه‌ی ته‌ندروست:
-زوو هه‌ستان و خواردنی نانی به‌یانی پێش سه‌عات هه‌شتی به‌یانی؛ شه‌وان پێویسته‌ پێش سه‌عات ده‌ و نیو بخه‌وه‌ به‌تایبه‌ت ڕۆژانی هه‌ینی و پشووه‌كان.
-له‌ پێش نانخواردن به‌ نیو سه‌عات و كاتی خواردن ئاو و ماستاو و شه‌ربه‌ت و خواردنه‌وه‌ گازیه‌كان و دۆ مه‌خۆره‌وه‌.
-ئه‌نجامدانی وه‌رزش به‌ شێوه‌یه‌كی به‌رده‌وام، ڕۆژانه‌ بۆ ماوه‌ی یه‌ك چاره‌ك یان زیاتر.
-نه‌خواردنی ترش، لیمۆندۆزی، ترشیات، بیبه‌ری توند، میوه‌ی ترش بۆ ماوه‌ی دوو مانگ.
-ڕۆژانه‌ 8 په‌رداخ ئاو بخۆره‌وه‌ له‌نێوان ژه‌مه‌كان به‌ڵام نیو سه‌عات دوای ژه‌مه‌كان پێویسته‌ ئاو بخورێته‌وه‌.
-ڕۆژانه‌ سێ جار یان زیاتر میوه‌ی هه‌مه‌جۆر بخۆ؛ میوه‌ی خۆماڵی و وشكراو باشتره‌.
-خواردنی سارده‌مه‌نی و خواردنه‌وه‌ گازیه‌كان ڕێگه‌ پێدراوه‌ له‌نێوان ژه‌مه‌كان.
-پێویسته‌ چاو قاوه‌ كه‌م بخورێته‌وه‌و لانیكه‌م یه‌ك سه‌عات پاش ژه‌مه‌كان بخورێته‌وه‌.
-ئه‌و كه‌سانه‌ی ئیشتیهای خواردنیان نیه‌ پێویسته‌ بێ سه‌رپه‌رشتی پزیشكی پسپۆڕ ده‌رمانی ئیشتیها به‌كارنه‌هێنن و به‌ هێواشی و به‌ ته‌دریج كه‌مبكرێته‌وه‌.
-ڕۆژانه‌ یه‌ك سه‌عات یان زیاتر بچۆره‌ به‌ر هه‌تاو له‌نێوان سه‌عات نۆی به‌یانی بۆ سێی عه‌سر.

خاك - ئا/ لانه‌ كاشان