بۆچی گرنگە زمانی عەرەبیی بزانین؟

لە پەڕاوێزی ڕۆژی جیهانی زمانی عەرەبیدا

ژینۆ عه‌بدوڵڵا*

زمان لە سادەترین ڕاڤەیدا یەكێكە لە كەرەستە كلیلییەكانی بنیاتنانی گروپە مرۆییەكان و دروستكەری كۆپەیوەندی گشت پەیوەندییەكان. لەم ڕوانگەیەوە هەموو كۆمەڵگەیەك هەوڵ دەدات پەروەردەی ڕۆڵەكانی بە لە بەرچاوگرتنی زمانی كۆمەڵگەكەی ئاڕاستە بكات. هەر بۆیە هەوڵ دەدەن منداڵەكانیان فێری ئەو وشە و رستە زمانییانە بكەن كە لە لایەن گروپەكەیانەوە بەكاردێن. ئەمە بێجگە لەوەی هەوڵ دەدەن هەڵە زمانیی و زمانەوانییەكانیان بۆ ڕاست بكەنەوە. كەواتە هەموو مرۆڤایەتی بەردەوام هەوڵ دەدات سیاسەتی زمانەكەیان بكەن و زمانەكەیان بپارێزن، ئاست و پلەی زمانیی زمانەكەیان بەرز بكەنەوە. كەواتە دەكرێ بوترێ باڵابوون و گەشونمای زمانی نەتەوە بە شێوەیەكی ناڕاستەوخۆ، چەسپاندنی بنەماكانی بە نەتەوەبوونی هەر نەتەوەیەكە، چونكە ئاشكرایە زمان تەنیا ئامڕازی پەیوەندیكردن نییە، بەڵكو دەربڕی سەرجەم كایە جیاوازەكانی ڕۆشنبیریی ئەو نەتەوەیە
لێرەوە دەمەوێ باسی بوون و گرنگی زمانی عەرەبیی بكەم لە هەرێمی كوردستاندا، لای سادەترین خوێنەر ئەوە یەكلایی بۆتەوە كە چەند گرنگە بۆ ئێمە زمانی عەرەبیی بزانین تا لە عێراقی عەرەبییدا بمێنینەوە، بەڵام بۆچی ئێستا ڕۆژبەڕۆژ زمانی عەرەبیی لای نەوەی نوێی كورد پاشەكشێ دە كات لە هەرێم بە تایبەت لە ناوەندە ئەكادیمیی و زانكۆكانی هەرێم؟
هەرچەندە لە هەموو كۆلێژەكانی هەرێم بە شی عەرەبیی هەیە، بەڵام خوێندكارانی بەشەكانی عەرەبیی بێجگە لە بە دەستهێنانی بڕوانامەیەكی زانكۆیی، هیچ لە زمانی عەرەیبی نازانێ! ئەمە سەرباری ئەوەی بەشەكانی تری وەك یاسا و ڕاگەیاندن كە دەبێ زمانی عەرەبیی بزانن بەڵام حاڵیان لە بەشی عەرەبیی باشتر نییە. بە بۆچوونی من هۆی فێرنەبوونی زمانی عەرەبیی لە بەشەكانی عەرەبیی ڕوونن لەوانە:
– ئەو پرۆگرام و سیستمە كۆنەی ئێستا دەخوێنرێ هی ساڵانی حەفتاو هەشتاكانی سەدەی رابردووە و بۆ ئەو خوێندكارانە بووە كە خۆیان باكگراوندێكی باشیان لە زمانی عەرەبییدا هەبووە. كێشەی قسەكردنیان نەبووە تەنیا ویستوویانە زیاتر پسپۆڕیی پەیدا بكەن .
– خوێندكار ئێستا خۆی شارەزا نییە و زمان نازانێ كەچی هەر لە ساڵی یەكەمەوە مادەی قورس و وشكی دەخوێنێ! ئەوەندەی تر خوێندكار دەتورێنێ و زمانی عەرەبیی وەكو دێوەزمە دەبینێ.
بۆچارەسەری ئەم گرفتە و بە هەدەرنەچوونی رەنجی خوێندكاران كە ساڵانە لە هەر بەشێكی زمانی عەرەبیی لە زانكۆكانی هەرێم لانیكەم 100 خوێندكار بروانامە وەردەگرن، پێویستە ساڵی یەكەمی زانكۆ تەمهیدی بێ و خوێندكار بە شێوەیەكی ئاسان فێری ڕێسا و یاسا و چۆنێتی ئاخاوتنی عەرەبیی بكرێ وەك نەتەوەیەكی غەیرە عەرەب، ئەوجا ساڵانی داهاتوو مەنهەجی پێبوترێ، هەر وەكو چۆن ئێستا لە هەردوو وڵاتی سعودیەو قەتەر گیراوەتەبەر بۆ فێربوونی زمانی عەرەبیی بۆ كەسانی بیانیی، شارەزایان دەڵێن ئەو رێسایە سەركەوتنی گەورەی بە دەستهێناوە .
بەگوێرەی دەستوور هەرێمەكەمان سەر بە عێراقە و تا بەم وڵاتەوە گرێدرابین، دەبێ رۆڵەی كورد زمانی عەرەبیی بزانێ نەك لەبەر ئەوەی ناچارە بە زۆرە ملێ، بەڵكو لەبەر ئەوەی ئاستی زانستیی و ئاڵوگۆڕی بازرگانیش بەشێكی زۆری پەیوەندیی هەیە بە زمانی عەرەبییەوە. بەداخەوە نەوەی ئێستای زانكۆكانمان نە زمانی عەرەبیی و نە ئینگلیزیی بە باشی نازانن جا چۆن لە سەردەمێكی وا گۆڕاودا دەكرێ نەوەی نوێ هیچ كام لەو دوو زمانە زیندووە نەزانێ؟!
*ڕۆژی 18/12-ی هە موو ساڵێك تە رخان كراوە بۆ ڕۆژی جیهانی زمانی عەرەبی